Zasada legalizmu w postępowaniu administracyjnym

Jak stanowi art. 6 k.p.a., organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Ponadto zgodnie z art. 7 k.p.a. w toku postępowania stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Najprościej byłoby zatem stwierdzić, że jednostka władzy publicznej zobowiązana jest przede wszystkim przestrzegać prawa (wyrok SN z 30 listopada 2006 r., I CSK 272/06, orzecznictwo SN dostępne na www.sn.pl).

Działanie organów państwa, będące przejawem zasady legalizmu, nie oznacza bezwzględnego obowiązku eliminowania z obrotu wadliwych decyzji, po upływie znacznego czasu od wydania tego aktu administracyjnego (wyrok NSA z 14 października 2020 r., II OSK 1663/20, orzecznictwo NSA dostępne na http://orzeczenia.nsa.gov.pl/cbo/query). Zgodnie z zasadą ogólną praworządności, mającą walor zasady konstytucyjnej, organy administracji muszą działać na podstawie i w granicach prawa. To implikuje powinność rozpoznawania i rozstrzygania spraw przez organy administracji na gruncie obowiązującego aktualnie stanu prawnego, jeśli nie ma odmiennych regulacji wyrażonych wprost (wyrok NSA z 7 maja 2020 r., I OSK 3977/18). Organy są zobowiązane orzekać, uwzględniając stan prawny z daty wydania decyzji (wyrok NSA z 28 kwietnia 2020 r., II OSK...